تمرینک سوم - ادامه

راهبردهای مطلوب برای نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدات سازمان وزارت علوم و فناوری اطلاعات در این بخش آورده شده است:

ُSO: استفاده از نقاط قوت داخلی برای بهره برداری از فرصتهای خارجی

     - گسترش مشارکت بخش خصوصی در علوم، تحقیقات و فناوری

     - توسعه دوره های تحصیلاتی تکمیلی

WO: بهره بردای از فرصتها و بهبود بخشیدن به نقاط ضعف

     - ارتقا منزلت اجتماعی(مادی و معنوی) پژوهشگران و تحصیلکرده ها در جامعه

     - افزایش اعتبارات تحقیقاتی

ST: استفاده از نقاط قوت داخلی برای کاهش دادن اثرات ناشی از تهدیدات

    - افزایش دسترسی به مقالات علمی

    - حمایت از یافته های پژوهشی و مالکیت فکری

ٌWT: کم کردن نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات خارجی 

    - ایجاد و توسعه فناوریهای نوین

    - حمایت از تولیدات مبتنی بر تحقیق و توسعه

چدول مربوط به توضیحات بالا در شکل زیر آورده شده است:

تمرینک سوم

ابتدا به بیان چند فرصت برای سازمان وزارت علوم و فناوری اطلاعات میپردازیم:

1.سرمایه گذاری بخش غیردولتی در توسعه آموزش عالی

2.امکان رشد سریع توسعه علم

3.توجه ویژه به گسترش نهضت نرم افزاری در کشور

4.حمایت رهبری از توسعه فعالیت های علمی کشور(فرصت قانونی، دولتی و سیاسی)

5.افزایش توانایی دولت (فرصت اقتصادی)

6.گسترش تنوع آموزش عالی (فرصت اجتماعی - فرهنگی)

حال به بیان چند تهدید برای سازمان میپردازیم:

1.تصدی بیش از حد دولت در اقتصاد(تهدید قانونی، دولتی و سیاسی)

2.بالا بودن ضریب ریسک در فعالیتهای نوآورانه و پژوهشی

3.عدم تناسب نظام آموزشی کشور با نیازهای پژوهشی و فناوری

4.عدم استقلال بکارگیری یافته های پژوهشی در امور اجرایی

لیست نقاط قوت:

1. توزیع امکانات آموزشی عالی در سراسر کشور

2. روند رو به رشد دسترسی به آموزش عالی

3. وجود شیوه های متنوع دسترسی به آموزش عالی

4. مشارکت بخش خصوصی در آموزش عالی

لیست نقاط ضعف:

1. تمرکز شدید پژوهشگران و فعالیتعای پژوهشی در تهران

2. کم توجهی به کیفیت آموزشی

3. کم بودن تعداد مقالات در مجلات معتبر علمی

4. کم بودن میزان ارجاعات به مقالات ایرانی در مجلات معتبر علمی

بررسی سازمان مدنظر از نظر عوامل داخلی و خارجی و پیشنهاد چند راهبرد (تمرینک سوم)

توصیف وضع موجود

بررسی وضعیت موجود حوزه علوم، تحقیقات و فناوری کشور نشان می‌دهد که این حوزه دارای دستاوردها و نقاط قوت متعددی است اما در عین حال چالشها و نقاط ضعف مهمی نیز قابل شناسایی است. در ادامه، مهمترین نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای کشور در این حوزه تشریح شده است.

مهمترین فرصت‌ها

* توجه و اعتقاد ویژه مقام معظم رهبری به پیرشفت علمی کشور

* دیدگاه‌های ریاست محترم جمهور

* مرجعیت علمی و اجتماعی جامعه دانشگاهی در نگاه مردم

* شکل‌گیری همکاری‌های حوزه و دانشگاه

* پررنگ بودن فرهنگ علم‌آموزی در کشور

* وجود دانش آموختگان توانمند و با انگیزه

مهمترین نقاط قوت

* وجود قوانین و مقررات و اسناد بالادستی خاص در حوزه علم و فناوری

* سرعت بالای رشد علمی کشور (از نظر شاخص تعداد مقالات نمایه شده در پایگاه‌های ملی و بین‌المللی)

* توسعه کمی قابل قبول آموزش عالی در کشور

* گستردگی جغرافیایی آموزش عالی در استان‌ها و شهرهای مختلف کشور

* توسعه تحصیلات تکمیلی و کاهش اعزام دانشجویان به خارج

* تنوع بخشی در نظام‌های عرضه آموزش عالی

* ورود بخش خصوصی به آموزش عالی

* استقرار نسبی زیرساخت‌های پژوهشی در کشور

* شکل‌گیری و توسعه پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد

* ایجاد شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان متعدد

* شکل‌گیری نسبی ارتباط دانشگاه با صنعت

* توسعه نسبی فناوری‌های نوین (نانو، بیو، هوافضا و...)

مهمترین تهدیدها

* بالابودن میزان بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها

* افزایش بی‌رویه مهاجرت دانش‌آموختگان دانشگاه ها

* عدم انسجام در نظام سیاستگذاری و اجرا در آموزش، پژوهش و فناوری

مهمترین نقاط ضعف

* فقدان رویکرد درست نسبت به موضوع اسلامی شدن دانشگاه‌ها

* عدم تحقق اهداف اجرایی کرسی‌های آزاداندیشی و نظریه‌پردازی در دانشگاه‌ها

* عدم تناسب توانمندی‌های دانش‌آموختگان با نیازهای کشور

* عدم همگرایی و هدفمندی پژوهش‌ها در کشور

* عدم تناسب بین رشد کمی و کیفی آموزش عالی، پژوهش و فناوری

* تمرکزگرایی در مدیریت آموزش عالی

* سهم ناچیز دانش و فناوری کشور در جهان

* ضعف زنجیره تبدیل دانش به فناوری و محصول

* وجود محدودیت‌های تنش‌زا و فقدان نشاط سیاسی در دانشگاه‌ها

* ضعف ارتباط علمی با مراکز پیشرفته علمی جهان

* عدم تحقق سهم اعتبارات بخش آموزش عالی از تولید ناخالص ملی

* سهم ناچیز بخش غیردولتی در آموزش، پژوهش و فناوری

* نبود نهادهای مستقل ارزیابی و اعتبارسنجی آموزش و پژوهش

* کمبود و استهلاک منابع و زیرساخت‌های آموزش عالی 

پیشنهاد چند راهبرد بر اساس مدل SWOT

SO  : استفاده از نقاط قوت داخلی برای بهره‌برداری از فرصت‌های خارجی

نقطه قوت : مشارکت بخش خصوصی در آموزش عالی

فرصت : سرمایه گذاری  بخش غیر دولتی در توسعه آموزش عالی

راهبرد : گسترش مشارکت بخش خصوصی در علوم، تحقیقات و فناوری

نقطه قوت : روند رو به رشد دسترسی به آموزش و توزیع مناسب امکانات آموزشی

فرصت : امکان سریع رشد علم و توجه ویژه به گسترش نهضت نرم افزاری 

راهبرد : توسعه‌ی دوره‌های تحصیلات تکمیلی

ST  : استفاده از نقاط قوت داخلی برای کاهش اثرگذاری تهدید‌های خارجی

نقطه قوت : وجود شیوه‌های متنوع دسترسی به آموزش عالی و توزیع امکانات آموزش عالی در سراسر کشور

تهدید : بالا بودن ضریب ریسک در فعالیت‌های نوآورانه و پژوهشی و تصدی زیاد دولت در عرصه‌ی اقتصاد

راهبرد : حمایت از یافته‌های پژوهشی و حق مالکیت فکری

نقطه قوت : روند رو به رشد دسترسی به آموزش و توزیع امکانات آموزش عالی در کشور

فرصت : عدم تناسب نظام آموزشی کشور با نیازهای پژوهشی و فناوری 

راهبرد : افزایش دسترسی به مقالات علمی

ٌWO : بهره‌برداری از فرصت‌ها و بهبود نقاط ضعف داخلی

نقطه ضعف : تمرکز شدید پژوهشگران و فعالیت های پژوهشی در تهران

فرصت : امکان سریع رشد علم

راهبرد : تخصیص اعتبارات تحقیقی به مراکز پژوهشی کل کشور

نقطه ضعف : کم توجهی به کیفیت آموزش عالی 

فرصت : امکان سریع رشد علم و توجه ویژه به گسترش نهضت نرم افزاری 

راهبرد : ارتقا منزلت اجتماعی چه از لحاظ مادی و چه معنوی در سطح پژوهشگران و تحصیل کرده‌های جامعه

ٌWT : کاهش نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات خارجی

نقطه ضعف : کم بودن تعداد مقالات ایرانی در مجله‌های معتبر علمی

تهدید: بالا بودن ضریب ریسک در فعالیت‌های نوآورانه و پژوهشی

راهبرد : توسعه‌ی و ایجاد فناوری‌های نوین 

نقطه ضعف : ارتباط ضعیف بین دانشگاه و صنعت و جذابیت کمتر فعالیت‌های پژوهشی به نسبت تولیدی و صنعتی

تهدید : عدم تناسب نظام آموزشی با نیازهای پژوهشی و فناوری

راهبرد : تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی و نوآوری و تهیه و پی‎گیری اجرای فرهنگ و قانون حمایت از مالکیت فکری

منابع:

منبع

منبع ۲

قانون اساسی

سند چشم انداز کشور

سیاست های کلی برنامه چهارم توسعه کشور

قانون برنامه چهارم توسعه کشور

رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص آموزش عالی

قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

برنامه وزیر برای وزارت علوم

سند ملی توسعه بخش آموزش عالی

سند ملی توسعه پژوهش و فناوری

گزارش عملکرد

در این پست به مرور گزارش‌‌های هفتگی بنده درج خواهد شد.

ثبت جلسات گروهی

در این صفحه گزارش جلسات گروهی درج می‌شود

چشم انداز وزارت علوم تخقیقات و فناوری

"دست‌یابی به جایگاه اول علمی و فناوری در سطح آسیای جنوب غربی (شامل آسیای میانه، قفقاز، خاور میانه و کشورهای همسایه) و برخوردار از دانش پیشرفته در تولید علم و فناوری با اتکاء بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه اجتماعی"

.    دستیابی به جایگاه دوم علمی و فناوری در منطقه و تثبیت آن در پایان برنامه پنجم

·         برنامه‌ریزی، بررسی و تدوین سیاست‌ها و اولویت‌های راهبردی در حوزه‌های آموزش عالی، تحقیقات و فناوری و نظارت و ارزیابی پیشرفت امور در زمینه‌های مذکور

·         گسترش و ارتقاء کیفیت آموزش‌های عالی و اهتمام نسبت به دستیابی و توسعه فناوریهای ویژه و نو، همچون نانوفناوری، زیست فناوری، فناوریهای مربوط به اطلاعات و ارتباطات، هوافضا، هسته‌ای، زیست‌محیطی و انرژی‌های نو

·         تقویت جنبش نرم‌افزاری و ترویج پژوهش و تقویت روحیه تحقیق و علم‌دوستی

·         تعمیق و گسترش علوم، معارف، ارزش‌های انسانی و اسلامی و اعتلای جلوه‌های هنر و زیبایی‌شناسی و میراث علمی تمدن ایرانی اسلامی

·         افزایش کارآیی، اثربخشی و توسعه تحقیقات کاربردی و نیز اصلاح نظام آموزشی کشور در حوزه‌های آموزش عالی، و آموزش فنی و حرفه‌ای و متناسب‌نمودن آموزش و پژوهش با نیازهای واقعی جامعه و تمهید زمینه‌های رشد مهارت‌ها و استعدادها در جهت ایجاد اشتغال و رفع نیازهای کشور از طریق تحکیم و توسعه پایدار و ارتباط مؤثر و مفید دانشگاه‌ها با صنعت و جامعه کاربرد در بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور

·         کاربردی کردن آموزش‌های عالی (دروس، پروژه‌ها، رساله‌ها و…) در راستای تأمین نیروی انسانی متخصص و متعهد مورد نیاز کشور و توسعه منابع انسانی و مدیریتی

·         ایجاد نگرش معرفتی، ارزشی و اسلامی به دانش و فناوری و تربیت نیروی انسانی کارآمد و متعهد برای مدیریت کشور بر مبنای اصول و جهان‌بینی اسلامی

·         ایجاد انگیزه در اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی وابسته در تعریف پروژه‌ها و رساله‌هایی که در مسیر حل مشکلات و برطرف‌کردن نیازهای واقعی صنایع متفاوت و کشور و مسائل اساسی اجتماعی و فرهنگی جامعه می‌باشد.

·         ایجاد انگیزش در دانشجویان رشته‌ها و گرایش‌های متفاوت در پیگیری و شناخت مشکلات صنعتی و مسائل اجتماعی و فرهنگی جامعه و حرکت در مسیر رفع این مشکلات و مسائل

 

ماموریت وزارت علوم، تخقیقات و فناوری

‌الف - توسعه علوم، تحقیقات و فناوری و تقویت روحیه تحقیق و تتبع و ترویج فکر‌خلاق
و ارتقاء فرهنگ علم دوستی.
ب - اعتلای موقعیت آموزشی، علمی و فنی کشور.
ج - تعمیق و گسترش علوم، معارف، ارزش‌های انسانی و اسلامی و اعتلای‌جلوه‌های هنر و
زیبائی‌شناسی و میراث علمی تمدن ایرانی و اسلامی.
‌د - تأمین نیروی انسانی متخصص و توسعه منابع انسانی کشور.
‌هـ - ارتقاء سطح دانش و مهارت‌های فنی و توسعه و ترویج فرهنگ تفکر علمی در‌جامعه.
‌و - حفظ و تحکیم آزادی علمی و استقلال دانشگاهها، مراکز علمی و تحقیقاتی.

هدف و دورنمای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

دکتر مجتبی شریعتی نیاسر معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: کنترل کمی، ارتقای کیفی و اقتدار و هماهنگی سه رویکرد اصلی معاونت آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.

معاون آموزشی وزیر علوم افزود: ما وارث وضعیتی هستیم که رشد بی رویه از جنبه های مختلف از جمله صدور مجوز تاسیس دانشگاه ها، صدورمجور رشته ها و  افزایش جمعیت دانشجویی را داریم. برخی از دانشگاه های جدید التاسیس حداقل استاندارهای لازم را برای تاسیس نداشته اند و این خطای محض بوده و باید اصلاح شود. باید وضعیت کنونی را که مطلوب نیست مهار کرده و مجوزها را تحت کنترل قرار دهیم و به یک سری شاخص ها توجه داشته باشیم تا بتوانیم این رشد بی رویه را مهار کنیم و در این صورت است که به شعار دوم یعنی ارتقای کیفی می رسیم.

 در بحث ارتقای کیفی، نظارت بر اجرای برنامه های آموزشی یک پارامتر بسیار تاثیرگذار بر کیفیت آموزش است. در زمینه اقتدار و هماهنگی نیز باید گفت که مدیران ما درک خوبی از اداره مراکز آموزش عالی دارند و باید بسیاری از مسئولیت ها را تفویض کنیم تا اقتدار را بالا ببریم. باید این باور را به همه القا کنیم که مراکز آموزش عالی وابسته به ستاد معاونت آموزشی وزارت علوم نباشند و لذا امیدواریم با همفکری همه بتوانیم مصادیق تفویض اختیار را داشته باشیم.

 همچنین در خصوص فاکتور هماهنگی همه بخش ها باید باهم هماهنگ باشند. هم باید در دل مراکز علمی ارکان با یکدیگر هماهنگی داشته باشند و هم مراکز آموش عالی باید با ستاد معاونت آموزشی وزارت علوم هماهنگ باشند و اگر مسئله ای را نمی دانند از ستاد استعلام کنند.

دکتر شریعتی نیاسر ساماندهی نظام آموزش عالی و بهبود وضعیت آن را از مهم ترین رسالت های معاونت آموزشی برشمرد.

 نکته مهم دیگر بحث بین المللی شدن دانشگاه هاست که انتظار داریم همه دانشگاه ها آن را جزو اصول اولیه خود قرار دهند. وقتی صحبت از آموزش فراملی می شود منظور فقط تحصیل دانشجویان ایرانی در خارج از کشور نیست بلکه عکس آن نیز صادق است که یک شکل آن جذب دانشجویان خارجی است.

آنچه تا کنون ذکر شد اهداف و درواقع ماموریت این سازمان بود. دورنمای مورد نظر از بیان معاونت این سازمان نیز به شکل زیر بیان شده است:

آنچه مدنظر معاونت آموزشی وزارت علوم هست این است که در جلسات شورای مناطق معاونان دانشگاه ها با همفکری به جمع بندی برسند و حاصل کار این باشد که بسیاری از کارها را خود مراکز می توانند انجام دهند و این امر مستلزم آن است که مراکز از اختیارات لازم برخوردار باشند.

لینک: http://www.msrt.ir/fa/news/Pages/%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87%20%DA%A9%D9%84%20%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7%20%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86%20%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4%DB%8C%20%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%20%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85%20%DA%A9%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%84%20%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%8C%20%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%82%D8%A7%DB%8C%20%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C%20%D9%88%20%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%B1%20%D9%88%20%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C%20%D8%B1%D8%A7%20%D8%B3%D9%87%20%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%20%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C%20%D8%A7%DB%8C%D9%86%20%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86%D8%AA%20%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA.aspx

سازمان انتخاب شده

با توجه به فوریت موضوع انتخاب یک سازمان یک جلسه به صورت مجازی و در قالب گپ اینترنتی برگزار شد و وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری برای بررسی برگزیده شد.

آغاز فعالیت

گروه راهبرد فرفا فعالیت خود را آغاز می‏کند.اساسنامه ی گروه به زودی در سایت بارگذاری میگردد.

امید است در کنار یکدیگر نیم سال تحصیلی خوب و پرباری را طی کنیم و از هم بیاموزیم.